Maciej Ptaszyński
Prezes Zarządu Polskiej Izby Handlu
Dziś sprzedawcy w Europie, w tym w Polsce, wysyłają co roku znaczną liczbę niesprzedanych lub zwróconych produktów do zniszczenia. Duża część tych artykułów jest w idealnym stanie, aby zostać przekazana na cele charytatywne. Są to na przykład odzież, zabawki czy produkty higieniczne. Chociaż istnieje duże zapotrzebowanie na tego typu darowizny, produkty te są wysyłane do zniszczenia.
Dzieje się tak dlatego, że obecnie polskie przepisy dotyczące podatku VAT wymagają od darczyńcy przekazującego produkty przemysłowe na rzecz organizacji pożytku publicznego zapłacenia VAT-u od takich darowizn, zgodnie ze stawką właściwą dla danego towaru (najczęściej 23 proc.), obliczoną na podstawie początkowej ceny sprzedaży. Zwolnienie z podatku VAT-u (w postaci stawki 0 proc.), które istnieje w przypadku działalności charytatywnej dotyczy jedynie łatwo psujących się artykułów spożywczych, niektórych sprzętów IT. Niestety powoduje to, że utylizacja niesprzedanych rzeczy jest tańsza niż oddanie ich potrzebującym.
Z pewnością przepisy wymagają zmiany, aby polscy przedsiębiorcy mieli opłacalną ekonomicznie możliwość robienia darowizn na rzecz potrzebujących, zwłaszcza w dobie obecnych trudności gospodarczych, uderzających w szczególności w najbiedniejszych.
Kwestia ma również istotny walor środowiskowy. Wydłużenie cyklu życia produktów oraz umożliwienie ich dalszego wykorzystywania wpisuje się w dążenie do tworzenia gospodarki obiegu zamkniętego. Co więcej, zaproponowane rozwiązanie stoi w zgodzie z działaniami zmierzającymi do zapobiegania powstawaniu odpadów. Zwolnienie z należnego podatku VAT przedsiębiorców przekazujących organizacjom pożytku publicznego produkty przemysłowe, a w konsekwencji wsparcie najbardziej potrzebujących, stanowi przejaw społecznej odpowiedzialności.
Polska Izba Handlu już od początku 2020 roku wskazuje na konieczność wprowadzenia rozwiązań w przepisach dotyczących VAT w taki sposób, aby zapewnić organizacjom pożytku publicznego możliwość korzystania z niesprzedanych produktów przemysłowych, które otrzymywałyby od producentów czy sieci handlowych w formie darowizn. Naszą propozycją jest przyjęcie rozwiązań wprowadzających szeroki katalog produktów, przekazywanych jako darowizny, objętych ulgą podatkową.
W niektórych państwach członkowskich Unii Europejskiej, takich jak Belgia, Włochy czy Francja, wprowadzono podobne rozwiązania. Poniżej przedstawiamy wybrane przykłady zwolnień z VAT wprowadzone w krajach członkowskich.
Obecnie obowiązujące rozwiązania wprowadzone w wybranych krajach Unii Europejskiej (w tym wymagania dotyczące partnerów charytatywnych, wymaganej dokumentacji do przedłożenia oraz kategorie produktów podlegających darowiźnie):
