Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) ma szansę stać się efektywnym narzędziem realizacji strategii implementacji idei inteligentnego miasta do polskich realiów.
Bartosz Mysiorski
Ekspert ds. PPP
Doradca Zarządu Fundacji Centrum PPP
Czym właściwie jest PPP?
Partnerstwo publiczno-prywatne jest odmienną (od tradycyjnie dotychczas stosowanej) formułą dostarczania usług publicznych. Formuła PPP zakłada odstąpienie od zasady finansowania świadczenia usług publicznych wyłącznie środkami publicznymi, a zastąpienie ich kapitałem prywatnym. W PPP, na podstawie długoterminowej umowy, partner prywatny przejmuje na siebie obowiązek finansowania przedsięwzięcia oraz odpowiedzialność za większość działań gospodarczych związanych z realizacją projektu (np. projektowanie czy budowa oraz późniejsze zarządzanie). Po stronie partnera publicznego pozostaje jednak odpowiedzialność za poziom i jakość świadczenia usługi (co zasadniczo odróżnia PPP od prywatyzacji). Taki podział praw i obowiązków pozwala na wykreowanie dla podmiotów prywatnych nowej przestrzeni osiągania dochodów, a partnerom publicznym umożliwia istotne zwiększenie skuteczności i efektywności realizacji usług publicznych, pomimo ograniczonych środków własnych.
PPP a idea Smart City
Idea Smart City dotyczy przede wszystkim technologii informacyjno-komunikacyjnych, stosowanych w celu zwiększenia interaktywności i wydajności infrastruktury miejskiej oraz jej komponentów składowych, służących dostarczaniu usług publicznych, w takich dziedzinach jak m.in.: sygnalizacja świetlna, sieci telekomunikacyjne, systemy transportu/mobilności, sieci elektryczne, sieci wodociągowo-kanalizacyjne, sieci monitoringu i bezpieczeństwa oraz inne.
Władze miast doskonale zdają sobie sprawę, że samodzielnie coraz trudniej będzie sprostać oczekiwaniom społecznym w zakresie nie tylko już infrastruktury publicznej, lecz przede wszystkim dostarczania usług publicznych na wysokim poziomie – dlatego do poprawy funkcjonowania wielopłaszczyznowych procesów miejskich starają się aktywnie włączać sektor prywatny. Jedną z najkorzystniejszych form takiej synergicznej współpracy jest właśnie partnerstwo publiczno-prywatne, którego wykorzystanie pozytywnie odpowiada jednocześnie na wyzwania Smart City związane m.in. z poprawą efektywności zarządzania usługami publicznymi dzięki zastosowaniu wiedzy, doświadczenia i innowacyjnych rozwiązań sektora prywatnego, a także tworzenia środowiska integrującego oraz aktywizującego społeczności lokalne w obszarze wspólnych inicjatyw miejskich.
Podsumowanie
PPP pozytywnie odpowiada na wyzwanie polskich miast dotyczące zaspokajania rosnących oczekiwań społecznych w zakresie dostarczania wysokiej jakości usług publicznych – zwłaszcza w dobie ograniczonych budżetów publicznych i ogromnego postępu technologicznego. PPP pozwala bowiem angażować sektor prywatny i jego kapitał, doświadczenie i przede wszystkim innowacyjne podejście – pozwalające poszukiwać najbardziej efektywnych i przyjaznych społecznie rozwiązań skupionych wokół idei Smart City.
Korzyści dla sektora publicznego:
- Strona publiczna uzyskuje dostęp do prywatnego kapitału i know-how – szczególnie w warunkach ogromnych potrzeb infrastrukturalnych oraz ograniczonych zasobów własnych, umożliwia to przyspieszenie procesu rozwoju infrastruktury i dostępności usług publicznych.
- Realizacja projektów bez obciążania długu i deficytu publicznego – przy właściwym podziale ryzyk w projekcie.
- Możliwość podziału ryzyk w projekcie PPP – każdy zajmuje się tym na czym zna się najlepiej.
- Projekty PPP są realizowane szybciej i sprawniej niż w metodzie tradycyjnej, dowiedzione zostało bowiem, że projekty PPP zdecydowanie częściej realizowane są zgodnie z ustanowionym harmonogramem i zgodnie z zaplanowanym budżetem.
- Jakość usług dostarczanych przez partnera prywatnego jest wyższa, co wynika ze zwiększonego dostępu podmiotów prywatnych do innowacyjnej wiedzy, efektów skali i doświadczeń zdobytych we wcześniejszej działalności operacyjnej o podobnym profilu.
Korzyści dla sektora prywatnego:
- Stabilny, długoterminowy kontrakt – zwłaszcza w czasach spowolnienia gospodarczego. Kontrakt z wiarygodnym partnerem jakim z pewnością jest podmiot publiczny.
- Niezależność od rocznego budżetu sektora publicznego – wynagrodzenie (jeśli wypłacane przez podmiot publiczny zapisywane jest w wieloletniej prognozie finansowej).
- Elastyczność w ustalaniu specyfikacji produktu końcowego lub usługi – to partner prywatny decyduje bowiem jakich cegieł użyje do budowy, jakie żarówki wkręci. Rozliczany jest przede wszystkim z efektów, zapisanych w umowie Standarów świadczenia usług.
- Partner prywatny ma bodźce do osiągania dobrych wyników i dostarczania usług wysokiej jakości – jeśli zapisane w kontrakcie standardy są spełniane otrzymuje uzgodnione wynagrodzenie. Pozytywną motywacją jest wynagrodzenie, zaś negatywną kary umowne.
- Możliwość generowania dodatkowych przychodów z od stron trzecich – czerpanie pożytków (np. zarządzając budynkiem wynajęcie powierzchni użytkowych).
