Blanka Pabisiak
Członek Zarządu Stowarzyszenia Kierowników Flot Samochodowych
Poszczególne systemy finansowania mają swoje plusy i minusy zarówno kosztowe widoczne w wyniku finansowym firmy jak i w wymiarze operacyjnym, czyli obsługowym. Dlatego warto je znać, aby wiedzieć, który sposób w danym momencie może najkorzystniej wspierać naszą organizację. Ciągle najbardziej znane są trzy główne sposoby finansowania pojazdów dla przedsiębiorców: zakup ze środków własnych, leasing i wynajem długoterminowy. Choć po nowelizacji ustawy podatkowej z 1 stycznia 2019 r. (Dz.U. z 2018 r. Poz. 2159) i zrównaniu form finansowania samochodu, ciekawym sposobem stały się abonamenty czy wynajem krótko i średnio. Wynika to z faktu, że ujednolicone maksymalne odliczenie podatkowe za samochód to 150 tys. zł (jest ono proporcjonalne do wartości auta). Są to opcje, które nie zawsze wiążą się z faktem posiadania a co za tym idzie mają olbrzymią elastyczność przedsiębiorcom, a ponadto komfort związany z brakiem zamrażania gotówki, konieczności obsługi serwisowej, czy negocjowania ceny odsprzedaży samochodu.
Aktualnie możemy mówić o pięciu sposobach finansowania aut. Poniżej ich krótka charakterystyka.
1. Zakup samochodu za gotówkę wciąż ma wielu zwolenników, którzy podkreślają, że zostawiając w salonie własne pieniądze, nabywają samochód w pełni, staje się on ich własnością, a więc mogą zrobić z nim co chcą. Jednak ten sposób niesie ze sobą konkretne konsekwencje takie jak zamrożenie gotówki.
2. Kredyt konsumencki na samochód wcale nie musi oznaczać brak środków na zapłatę gotówką. Wielu właścicieli rozważa ten sposób by rozłożyć opłaty w czasie, a posiadane środki zainwestować. Nie zmienia to jednak faktu, że w dzisiejszych czasach wzięcie samochodu na kredyt nie jest najpopularniejszym rozwiązaniem. Podstawową wadą jest koszt kredytu, który winduje cenę auta oraz opłaty dodatkowe.
3. Leasing – stanowi przede wszystkim formę finansowania inwestycji skupiającą w sobie zarówno cechy umowy dzierżawy, jak i kredytu. Z jednej strony, korzystającemu (leasingobiorcy) przysługuje prawo do używania towarów niebędących jego własnością, z drugiej natomiast, korzystający, dokonując płatności za używanie przedmiotu leasingu, spłaca jednocześnie jego wartość (art. 7091 Kodeksu Cywilnego). Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności (art. 7092 Kodeksu Cywilnego). Umowa zawarta w formie ustnej jest nieważna. Umowa leasingowa jest zawsze zawierana na czas oznaczony.
Mamy na rynku dwa rodzaje leasingu:
Leasing finansowy – istotą takiej formy leasingu jest przekazanie nabytej przez leasingodawcę rzeczy pod długotrwałą dzierżawę. Opiera się to na uiszczaniu regularnych opłat (rat) przez konsumenta w zamian za wynajmowany na określony czas towar. Celem rat jest pokrycie wartości zakupionego przez leasingodawcę towaru. Podatek VAT płaci się za okres, na jaki zostaje wydzierżawiony przedmiot leasingu. Zasady funkcjonowania leasingów finansowych reguluje zawsze Kodeks Cywilny.
Leasing operacyjny – w przeciwieństwie do leasingu finansowego, istotą leasingu operacyjnego nie jest pobieranie opłat za dzierżawienie danego towaru w celu pokrycia jego wartości. Koszty ponosi się za stosunkowo krótki okres użytkowania, a sam przedmiot leasingu udzielany jest z perspektywą zwrotu leasingodawcy po upłynięciu czasu umowy. Zasady funkcjonowania tego leasingu nie są regulowane przez kodeks cywilny, lecz przez przepisy określające podobnego rodzaju umowy – np. umowy najmu.
4. Wynajem, to forma finansowania pojazdu polegająca na jego wydzierżawieniu na okres wskazany w umowie. Wszelkie zadania i koszty związane z utrzymaniem pojazdu lub pojazdów najczęściej spoczywają na wynajmującym. Dzielony jest na:
- Długoterminowy – czas trwania min. 24 miesiące, musi obejmować przynajmniej 2 usługi pozafinansowe (w tym zawsze serwis mechaniczny). Więcej informacji w kolejnym podrozdziale,
- Średnioterminowy – czas trwania od 1 miesiąca do 24 miesięcy,
- Krótkoterminowy – czas trwania od 1 dnia do 30 dni.
Najczęściej spotykany jest wynajem długoterminowy. Polski Związek Wynajmu i Leasingu definiuje go jako leasing operacyjny pojazdów z dodatkowymi usługami dotyczącymi obsługi aut. Jest oferowany w 2 wariantach – pełnej obsługi serwisowej i administracyjnej floty (jest to Full Serwis Leasing = FSL) oraz obsługi częściowej (Leasing z Serwisem). Czyli mówimy o zakupie usługi finansowania z częściową lub całkowitą obsługą (np. okresowe przeglądy, ubezpieczenie, likwidacja szkód, assistance, serwis, auto zastępcze, usługa door-to-door itp.)
Poza dodatkowymi usługami, które możemy włączać przy tym modelu finansowania, dodatkową różnica jest ryzyko związane z wartością rezydualna. Wartość rezydualna, czyli wartość końcowa, zgodnie z definicja PZWLP to zakładana wartość rynkowa pojazdu w momencie odsprzedaży, po zakończeniu uzgodnionego okresu użytkowania, czyli po wygaśnięciu umowy wynajmu długoterminowego. Wartość rezydualna maleje wraz z wiekiem auta, a jej wysokość jest uzależniona od kilku czynników – marki i modelu, pojemności silnika, przebiegu i historii pojazdu oraz (w najmniejszym stopniu) wyposażenia. Obowiązuje tu prosta zasada – im wyższy (i droższy) model auta, tym większy procent wartości utraci w czasie miesięcy i lat eksploatacji. W przypadku wynajmu długoterminowego całe ryzyko związane z przeszacowaniem wartości końcowej leży po stronie Wynajmującego.
Wydzierżawienie samochodu nie wymaga od najemcy wnoszenia własnych środków finansowych poza stałą miesięczną ratą. Opłata ta pozwala pokryć w zasadzie wszelkie opłaty związane z eksploatacją pojazdu za wyjątkiem paliwa. Nie ma też konieczności zakupu auta po upływie ważności umowy. Najemca może oddać samochód lub zdecydować się na wybór nowego pojazdu. Ważne, że przy zdawaniu auta Wynajmujący może naliczyć opłatę za ponadnormatywne zużycie auta.
5. Carsharing, to system wspólnego użytkowania samochodów. Pojazdy udostępniane są użytkownikom przez specjalne firmy tym się zajmujące, czyli wypożyczalnie. Najmłodszy system finansowania na rynku. Jest to wynajem samochodu na minuty, podobnie jak w przypadku elektrycznych hulajnóg lub rowerów miejskich. W zamyśle carsharing jest korzystanie z samochodu wtedy, kiedy naprawdę jest biznesowy i potrzebny bez angażowania jakiegokolwiek wkładu na zakup. Kosztem są wykorzystane minuty. Głównym jednak minusem tego systemu jest brak pewności czy w momencie wystąpienia biznesowej potrzeby skorzystania z auta będzie ono w pobliżu. System wymyślony w latach 90 w Kanadzie, a spopularyzowany w Stanach Zjednoczonych. W Polsce dostępny w kilkunastu dużych miastach, ale na ten moment w znacznej większości wykorzystywane do użytku indywidualnego.
